Vì sao ngủ dậy hay bị tê buốt tay?
Tê tay: Dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang gặp vấn đề | |
Vì sao khi lấy quần áo trong máy giặt lại bị giật tê tay? |
Thoạt đầu, chân tay mất cảm giác sau đó như bị kim châm. Theo Dyck, nhà nghiên cứu thần kinh học thuộc Bệnh viện Mayo (Mỹ), đây là hiện tượng khá phổ biến. Và đây là ví dụ hay ho về cách cơ thể tự bảo vệ thậm chí trong khi bị tê liệt giấc ngủ hay còn gọi là hiện tượng bóng đè.
Dyck giải thích rằng có một quan niệm sai lầm phổ biến là cảm giác kiến bò, tê tê và tê liệt là do thiếu máu đến các dây thần kinh. Thực ra, khi dây thần kinh bị nén, đè lên và bị ép sẽ gây ra những triệu chứng này. Chúng ta có một số loại dây thần kinh ở cánh tay. Mỗi loại đảm nhận chức năng quan trọng.
Dây thần kinh nách nâng cánh tay ở vai.
Dây thần kinh cơ xương uốn cong khuỷu tay.
Dây thần kinh quay dơ thẳng cánh tay và nâng cổ tay, ngón tay.
Dây thần kinh trụ mở rộng các ngón tay.
Mặc dù Dyck nói rằng chức năng sinh lý chính xác không hoàn toàn được hiểu rõ, nhưng tác động của việc nén lên bất kỳ dây thần kinh nào trong giấc ngủ giống như đè lên ống tưới nước. Thông tin ngược trở lại não tạm thời bị gián đoạn.
Vậy tại sao lại có cảm giác tê liệt khi ngủ dậy? Ông đã đưa ra 2 lý do:
1) Đó là thực sự tạm thời bị tê liệt. Trong giấc ngủ REM (giấc ngủ mắt chuyển động nhanh), não gửi tín hiệu gây ra một tình trạng tê liệt cơ thể. Mục đích của việc này là ngăn các giấc mơ (xảy ra trong giấc ngủ REM).
Nhưng nếu thức dậy trong một của những giai đoạn này, chúng ta có thể tỉnh táo trước khi hoàn toàn lấy lại sự kiểm soát chân tay. Đây được gọi là tê liệt giấc ngủ (hay là bóng đè) và có thể là một tình huống đáng sợ. Bạn đang mắc kẹt ở đâu đó giữa giấc mơ và sự tỉnh táo, và bạn không thể di chuyển.
2) Nén dây thần kinh đã dẫn đến tình trạng tê liệt tạm thời (có lẽ vì bạn bị kẹt ở vị trí bị nén trong giấc ngủ REM).
Nén dây thần kinh có thể phá huỷ các dây thần kinh. Điều tốt là cơ thể sẽ tự nhiên thức dậy như một cơ chế bảo vệ khi dây thần kinh bị nén quá lâu. Sau khi bạn thức dậy và giảm áp lực, các dây thần kinh sẽ nhanh chóng hồi phục, thường là lần đầu tiên với cảm giác kiến bò, tê tay.
Trung tâm Y tế Đại học Rochester giải thích: “Cấu trúc dây thần kinh khi chúng hồi phục có xu hướng kích thích trong một khoảng thời gian. Đó là bởi vì các dây thần kinh đang kích ứng tự động. Hầu hết thời gian, cảm giác kim châm, tê tê là một dấu hiệu tốt. Đó là một giai đoạn tạm thời có nghĩa là dây thần kinh đang trở lại hoạt động bình thường”.
Một số người đi ngủ đè lên một tay không gây tác động lớn đến các dây thần kinh, nhưng có một số trường hợp khi các dây thần kinh bị nén có thể là vấn đề lớn hơn.
Một trường hợp như vậy được gọi là “hội chứng liệt đêm thứ Bảy”, hậu quả của chèn ép nhánh thần kinh quay, nguyên nhân gây chèn ép là lúc một người ngủ thiếp đi cùng lúc nén dây thần kinh do say rượu.
Nếu bị say rượu, bạn sẽ không cử động cánh tay. Và khi tỉnh dậy vào ngày hôm sau, bạn không thể mở rộng cổ tay và ngón tay. Điều đó có thể kéo dài hơn trong một lúc (thậm chí vài ngày hoặc vài tháng) khi dây thần kinh phải sửa chữa lớp bảo vệ.
Một vấn đề khác là bệnh thần kinh di truyền với áp lực tê liệt (HNPP), một tình trạng di truyền làm cho con người ta dễ bị tổn thương dây thần kinh gây tê, ngứa ran, suy nhược cơ. Những người mắc phải cẩn thận hơn để không ngủ đè lên một tay hoặc bị gác chân để tránh nén dây thần kinh.
Nói tóm lại, đối với hầu hết những người thức dậy với một tay hoặc chân bị liệt, đó chỉ là một sự khó chịu tạm thời. Và chúng ta không phải sợ hãi gì hết, sẽ mất một khoảng thời gian để hồi phục lại như bình thường. Với những trường hợp mắc các hội chứng kể trên, khi ngủ nên tránh tạo áp lực chèn ép lên cánh tay hoặc chân để tránh những tổn thương không đáng có.
Theo Quách Vinh/ dantri.com.vn
Có thể bạn quan tâm
Nên xem
Mở cung đường du lịch từ… “cây di sản”
Viettel hỗ trợ chuyển đổi máy 4G miễn phí cho toàn bộ khách hàng
Các nguyên tắc quản lý, cung cấp, sử dụng thông tin trên mạng
Nhận định, dự đoán tỷ số Liverpool - Bournemouth: Chủ nhà trút giận
12 tác giả, tác phẩm sẽ được trao giải Sáng tạo nội dung số Việt Nam 2024
Tỷ giá USD hôm nay (21/9): Đồng USD thị trường tự do quay đầu giảm
Bộ Tài chính đang tiến hành đánh giá lại mức giảm trừ gia cảnh
Tin khác
Chính thức triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết tại Việt Nam
Y tế 20/09/2024 20:18
Chủ động triển khai công tác y tế ứng phó bão số 4
Y tế 19/09/2024 16:23
Bổ sung hơn 424 tỷ đồng để thực hiện tiêm chủng mở rộng
Y tế 19/09/2024 12:44
Tiếp nhận 2.077 đơn vị máu trong ngày hội Trung thu cho em 2024
Y tế 18/09/2024 09:19
VNVC tiêm miễn phí gần 200 trẻ trong ngày đầu chiến dịch tăng cường vắc xin sởi
Y tế 17/09/2024 18:43
Gia tăng bệnh nhân mắc vi khuẩn whitmore nhập viện
Y tế 17/09/2024 18:01
Không thu viện phí các khoản không được BHYT thanh toán với nạn nhân bị bão lũ
Y tế 17/09/2024 13:41
Không chủ quan với bệnh da liễu mùa mưa, bão
Y tế 17/09/2024 09:21
Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên thăm, động viên người dân vùng lũ Yên Bái
Y tế 16/09/2024 18:15
Phẫu thuật vi phẫu cứu sống bệnh nhân bị ung thư lưỡi
Y tế 16/09/2024 16:28